Heren op het Land

Landgoederen van textiel fabrikanten

Landgoederen van textielfabrikanten zijn bijzonder, typisch voor Twente, en misschien zelf uniek voor Nederland. De enorme groei van de Twentse textielindustrie tussen 1890 en 1920 stelde de gefortuneerde fabrikanten in staat om op grote schaal buitenplaatsen en landgoederen aan te leggen. De aantallen en de concentratie van de landgoederen en buitenplaatsen in Twente zijn opvallend hoog. De verschijningsvorm is bepaald door de heersende stijl van die tijd. Maar aangezien de aanleg kon plaatsvinden in een min of meer ‘blanco’ natuur kon een zorgvuldige enscenering van het landschap ontworpen worden. Daarom zijn er ook duidelijke verschillen aan te wijzen met bestaande landgoederen en buitenplaatsen, waaronder die van de gevestigde adellijke geslachten, die overbleven uit eerdere stijlperioden. De aanleg van de landgoederen van textielfabrikanten heeft een ongekende invloed gehad op het Twentse landschap.

De Twente textielindustrie

De Twentse textielindustrie en de fabrikantenfamilies kwamen al in eerdere publicaties aan de orde, maar nog niet eerder is er een aparte uitgave over de (cultuur)historie van deze bijzondere landgoederen en buitenplaatsen verschenen. In het boek Heren op het land wordt dit onderwerp in vier grotere thema’s uitgelicht:

Landgoed en economische dragers voor Stichting IJsselandschap

Aanleiding van het werkatelier

Om landgoederen en buitenplaatsen duurzaam in stand te houden, wordt gezocht naar nieuwe economische dragers. Vooralsnog gaat het daarbij vooral om nieuw rood op het landgoed. Uit de erfpacht kunnen langdurig inkomsten worden gegenereerd, waarmee het groen kan worden onderhouden. Maar kan er ook geld verdiend worden met het groen op het landgoed? Om zo, in plaats van nieuwe rood toe te voegen, het bestaande groen op een andere manier te benutten?

Doel

Stichting IJssellandschap wil graag vanuit haar ideële doelstelling het thema ‘economische groene dragers’ verder uitdiepen. De stichting is tot nu toe vooral gericht op beheer, maar wil meer over naar ontwikkeling, passend bij haar ideële doelstelling. Daarbij is de Stichting aan het verkennen hoe zij – mogelijk via een recreatie-koers – samen met potentiële ‘mede-ondernemers’ een ondernemersgeest kan uitdragen/vormgeven die vanuit haar doelstelling tot een concrete uitvoering kan komen. Een uitvoering die vervolgens economisch gewin oplevert voor een duurzaam beheer en instandhouding van het landgoed.

De zichtbaarheid van de Stichting, haar imago, is daarbij mede belangrijk voor het verwezenlijken van haar doelstelling, het verkrijgen van draagvlak bij burgers en recreanten om groene dragers te ontwikkelen en te laten slagen. Daarbij gaat het niet om het landgoed als entiteit, maar om het landgoed als bijzonder onderdeel van de omgeving, met betekenis voor de omgeving en omgekeerd. De vraag is hoe je je je bekende publiek mee laat gaan met je ontwikkeling en veranderende identiteit. Hoe creëer je een nieuwe imago en hoe bereik je daarnaast ook nieuwe publieksgroepen.

Programma

10.00 Welkom / korte toelichting

Inleidingen

10.10 Janneke Paalhaar, Eelerwoude: groene economische dragers.

10.50 Arjan van Kempen, Viesrood: (nieuw) publiek, hoe bereik je dit?

11.30 Mevrouw Kien van Hövell, Co.creatie:ondernemen vanuit een ideologie

12.10 Samenvatting en introductie op de middag

12.30 Lunch

13.30 Start van drie workshops

Landgoedcamping

Autarkische recreatiewoningen

Imago

15.30 Presentatie resultaten

16.00 Plenaire afsluiting (met informatie over het Landgoederenconsulentschap)

16.30 Afsluiting met drankje

Leo Elfers, voorzitter van de Overijsselse Kastelenstichting: “Wij hebben vanuit de stichting een bijdrage geleverd aan de ateliers omdat we zien dat overheid en landgoedeigenaren niet vanzelfsprekend een goede twee-eenheid vormen. Deze ateliers vormen hiervoor een goede stimulans. Daaraan wilden we graag ons steentje bijdragen.”